05 oktober 2020 op 17:00

Neemt u een bestaande handelszaak over via een overdracht van een handelsfonds? Dan kan u weleens meer betalen dan enkel de overnameprijs. Bij onoplettendheid kan je als koper – samen met de verkoper – persoonlijk aansprakelijk gesteld worden voor de openstaande fiscale en/of sociale schulden van de overdrager. Om deze aansprakelijkheid te vermijden, dienen een aantal formaliteiten tijdig in orde gebracht te worden.

Overname aandelen of overname handelsfonds?

Vooraleer in te gaan op die formaliteiten bespreken we eerst het verschil tussen een “asset deal” en een “share deal”.

Een aandelentransactie, of share deal, is een overeenkomst waarbij de aandelen van het bedrijf verhandeld worden. De voordelen van een share deal zijn eerder voor de verkoper en omvatten o.a. volgende zaken: meerwaarden zijn meestal vrijgesteld, de onderneming blijft in continuïteit en de verkoper wordt ontlast van zijn verantwoordelijkheid. De nadelen voor de koper zijn vooral dat de aandelen niet afschrijfbaar zijn en dat de koper alle risico’s van de overgenomen onderneming draagt.

Een handelsfondsfondstransactie, of asset deal, beschikt in se niet over een afgebakende wettelijke definitie doch wordt er meestal het volgende onder verstaan: alle materiële en immateriële roerende goederen die de overnemer toelaten om de onderneming voort te zetten. Dit zijn bijvoorbeeld: naam, logo, website, machines, uitrusting, cliënteel, goodwill, vergunningen, voorraden. De voordelen zijn hier vooral voor de koper die een afschrijfbaar karakter verkrijgt op de aangekochte activa, diezelfde activa in pand kan geven bij financiering en selectief de over te nemen activa uitkiest. De nadelen situeren zich eerder bij de verkoper die achterblijft met de vennootschap en belast wordt op de gerealiseerde meerwaarden.
Om het symbolisch samen te vatten kan een vennootschap vergeleken worden met een gesloten doos met daarin haar activa, in dit voorbeeld: 5 rode pennen, 5 blauwe pennen en 5 groene pennen. Bij een overdracht handelsfonds komen koper en verkoper een prijs overeen voor de 5 rode pennen en voor de 5 blauwe pennen. De Koper weet op dat moment dat hij 10 pennen koopt (5 rode en 5 blauwe). De eigenaar van de vennootschap (de doos) blijft achter met zijn doos met nog 5 groene pennen erin. Hij blijft ook verantwoordelijk voor zijn doos.
Bij een overdracht van aandelen koopt de koper geen pennen, maar verkrijgt hij een gesloten doos waarin hij hoopt 15 pennen terug te vinden en liefst geen andere zaken (de eventuele lijken die uit de kast komen gevallen). De verkoper is zijn volledige doos op moment van overdracht kwijt en ontvangt de winsten (meestal) belastingvrij en is niet meer verantwoordelijk voor zijn doos. De koper zal in een proces van een share deal wel zijn huiswerk maken (een due diligence uitvoeren) om zich van de inhoud van de doos te vergewissen.

Hoofdelijke aansprakelijkheid overname handelsfonds

De overnemer van een handelsfonds is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de fiscale, BTW en Vlaamse Belasting schulden, alsook voor de RSZ schulden en achterstallen op de sociale bijdragen van de overdrager.
De wetgever gaf de administratie immers met art. 422bis WIB ‘92 volgende bevoegdheid:

“§ 1. Onverminderd de toepassing van de artikelen 433 tot 440 is de overdracht in eigendom of in vruchtgebruik, van een geheel van goederen, samengesteld uit onder meer elementen die het behoud van de clientèle mogelijk maken, die voor de uitoefening van een vrij beroep, ambt of post of een industrieel, handels- of landbouwbedrijf worden aangewend, evenals de vestiging van een vruchtgebruik op dezelfde goederen, niet tegenstelbaar aan de ontvangers van de belastingen dan na verloop van de maand die volgt op die waarin een met het origineel eensluidend afschrift van de akte tot overdracht of vestiging ter kennis is gebracht van de ontvanger van de woonplaats of van de maatschappelijke zetel van de overdrager.
§ 2. De overnemer is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de belastingschulden verschuldigd door de overdrager na verloop van de § 1 vermelde termijn, tot beloop van het bedrag dat reeds door hem is gestort of verstrekt, of van een bedrag dat overeenstemt met de nominale waarde van de aandelen die in ruil voor de overdracht zijn toegekend vóór de afloop van de voornoemde termijn.”

De hoofdelijke aansprakelijkheid vinden we tevens terug bij de andere instanties (zie artikel 93undeciesB op het vlak van BTW, en artikel 41 quinquies van de RSZ-wet van 27 juni 1969 voor wat betreft werknemers , artikel 16ter§3 van het KB n° 38 van 27 juli 1967 inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen, en Artikel 3.12.1.0.14 Vlaamse Codex Fiscaliteit voor de Vlaamse belastingschulden (o.a. voor onroerende voorheffing, leegstandbelasting, BIV, registratiebelastingen,…).

Geen hoofdelijke aansprakelijkheid met fiscale certificaten

Deze verantwoordelijk vervalt indien bij het overname contract certificaten voegt van de betrokken diensten waarin bevestigd wordt dat er geen belastingschulden meer verschuldigd zijn. De bij de overname voor te leggen attesten zijn:

1. Attest direct belastingen & BTW
2. Attest RSZ
3. Attest Sociaal Verzekeringsfonds
4. Attest Vlaamse Belastingsdienst

Vervolgens zal de overnemer de overdrachtsakte vergezeld met de verkregen attesten binnen de dertig dagen ter kennis brengen bij de fiscus. Dit zal de schuldvrijheid bevestigen waardoor de overnemer zich geen zorgen meer hoeft te maken.

Laat u bijstaan
Overweegt u uw bedrijf te verkopen of wenst u zelf een overname te doen? Maak vrijblijvend een afspraak bij het Aquis team. Wij helpen u graag met de concrete uitwerking van uw strategische overname plannen.